Tổng quan
- Một phương pháp điều trị Daratumumab đơn độc dựa trên đáp ứng ở bệnh nhân cao tuổi mới chẩn đoán đa u tủy (MM) đạt tỷ lệ đáp ứng tổng thể 97% với độ an toàn có thể quản lý.
- Biểu hiện CD38 cao, một dấu hiệu gen cụ thể của tế bào tương, và môi trường vi miễn dịch hoạt hóa có liên quan đến sự nhạy cảm hơn đối với Daratumumab đơn độc.
- Kháng thuốc Daratumumab liên quan đến sự bám dính, tín hiệu TNF, KRAS, và các đặc điểm môi trường vi miễn dịch ức chế miễn dịch, dẫn đến việc bổ sung lenalidomide hoặc bortezomib.
- Sự động học của clone tiết lộ sự lựa chọn sớm của các chương trình kháng thuốc và mở rộng sau này của các clone kháng thuốc sẵn có khi tái phát, gợi ý về cơ chế kháng thuốc thu được.
Nền tảng nghiên cứu
Đa u tủy (MM) là một bệnh ác tính huyết học đặc trưng bởi sự phân chia không kiểm soát của tế bào tương ác tính trong tủy xương. Các tiến bộ trong điều trị, bao gồm các kháng thể đơn dòng nhắm vào CD38 như Daratumumab, đã cải thiện đáng kể kết quả. Tuy nhiên, bệnh nhân cao tuổi, chiếm một tỷ lệ đáng kể trong số các trường hợp mới chẩn đoán MM, thường có hạn chế về các liệu pháp kết hợp cường độ cao do bệnh đồng mắc và yếu sức. Liệu pháp đơn độc hoặc ít cường độ hơn là rất cần thiết nhưng yêu cầu các dấu sinh học để hướng dẫn cường độ điều trị và dự đoán đáp ứng nhằm tối ưu hóa hiệu quả và giảm thiểu độc tính.
CD38, một enzym ngoại màng đa chức năng được biểu hiện cao trên tế bào tương, là mục tiêu của Daratumumab, gây chết tế bào khối u qua các cơ chế miễn dịch. Các đáp ứng lâm sàng đối với Daratumumab thay đổi và hiểu rõ các yếu tố quyết định sự nhạy cảm và kháng thuốc trong bệnh nhân cao tuổi chưa được điều trị là thiết yếu để phát triển các chiến lược điều trị cá nhân hóa.
Thiết kế nghiên cứu
Thử nghiệm lâm sàng giai đoạn II dựa trên đáp ứng triển vọng (NCT04151667) đã tuyển dụng bệnh nhân cao tuổi mới chẩn đoán MM được coi là dễ tổn thương hoặc yếu cho điều trị cường độ cao. Tất cả bệnh nhân bắt đầu điều trị bằng Daratumumab đơn độc. Sau hai chu kỳ, đáp ứng được đánh giá: bệnh nhân đạt ít nhất đáp ứng một phần (PR) tiếp tục Daratumumab đơn độc; những người không đạt PR có lenalidomide hoặc bortezomib được thêm vào phác đồ điều trị.
Các điểm kết thúc chính bao gồm tỷ lệ đáp ứng tổng thể (ORR), khả năng duy trì điều trị đơn độc, và hồ sơ an toàn. Các nghiên cứu tương quan bao gồm đánh giá mức độ biểu hiện CD38 trên tế bào tương, hồ sơ biểu hiện gen tế bào tương, đặc điểm môi trường vi miễn dịch (iTME), và chuỗi clone theo thời gian để theo dõi sự tiến triển của kháng thuốc.
Các phát hiện chính
Chiến lược dựa trên đáp ứng đã đạt tỷ lệ đáp ứng tổng thể ấn tượng 97% với độ tolerable tốt. Đáng chú ý, 37% bệnh nhân duy trì kiểm soát bệnh trên Daratumumab đơn độc mà không cần tăng cường.
Phân tích cho thấy bệnh nhân có thể tiếp tục điều trị bằng Daratumumab đơn độc có biểu hiện CD38 cao hơn đáng kể trên tế bào tương ở thời điểm ban đầu. Hồ sơ biểu hiện gen tiết lộ một chương trình kiểu hình tế bào tương đặc biệt phong phú ở những bệnh nhân này, cùng với một môi trường vi miễn dịch hoạt hóa được đặc trưng bởi các dấu hiệu kích hoạt tế bào miễn dịch và chức năng độc tế bào.
Ngược lại, bệnh nhân cần bổ sung lenalidomide hoặc bortezomib có biểu hiện tăng của các phân tử bám dính, các đường tín hiệu TNF, KRAS, và các chương trình liên quan đến tế bào B. Những bệnh nhân này cũng có môi trường vi miễn dịch ức chế miễn dịch, có thể làm suy yếu các chức năng miễn dịch cần thiết cho hiệu quả của Daratumumab.
Chuỗi clone theo thời gian cho thấy sau chỉ hai chu kỳ Daratumumab đơn độc, các clone phụ có hồ sơ biểu hiện gen kháng thuốc mới xuất hiện, nhấn mạnh sự đa dạng nội khối u sớm điều khiển động lực đáp ứng. Khi tái phát, các tế bào MM kháng chủ yếu mở rộng từ các clone phụ sẵn có nhỏ, thể hiện các hồ sơ gen phức tạp với biểu hiện CD38 giảm và sự tồn tại của các chương trình liên quan đến kháng thuốc. Các phát hiện này cho thấy rằng kháng thuốc thu được liên quan đến sự tách rời giữa các trạng thái biệt hóa tế bào tương và sự lập trình chuyển录本重新编程，从而降低对Daratumumab的敏感性。
专家评论
这项具有里程碑意义的研究在临床试验中经常被忽视的老年多发性骨髓瘤患者群体中，首次应用以Daratumumab单药治疗的反应适应设计。高ORR和安全性证明了这种方法的临床实用性。关键在于，确定CD38表达水平、浆细胞表型和免疫微环境状态作为预测生物标志物，为调整治疗强度提供了可行的见解。
对抵抗进化机制的洞察突出了肿瘤内异质性和早期适应性变化是主要挑战。先前的报告指出低CD38表达会损害Daratumumab的结合和疗效，但这项工作将这些观察结果整合到更广泛的转录组和微环境背景下，支持多参数生物标志物的发展。
局限性包括相对较小的样本量和需要在更大的队列和多样化人群中验证发现。此外，基因表达和免疫分析平台的复杂性可能目前限制了常规临床应用，但转化诊断的进步有望实现可行的整合。
结论
这项研究确立了反应适应性Daratumumab单药治疗在老年初治多发性骨髓瘤患者中的可行性和有效性，并强调了敏感性的关键生物学决定因素：强健的CD38抗原表达、浆细胞转录程序和激活的免疫微环境。相反，特定的分子特征标记了因原发性抵抗而受益于联合治疗强化的患者。
耐药亚群的早期出现和克隆扩展凸显了监测的重要性以及潜在的预防性联合策略。未来的临床路径可能纳入生物标志物指导的适应性治疗算法，以优化疗效同时保持脆弱MM人群的生活质量。
这些结果为多发性骨髓瘤的个性化免疫治疗树立了先例，并为基于转化生物标志物见解探索靶向组合的未来试验提供了框架。
资金和临床试验注册
该研究得到了机构拨款和合作癌症研究组织的研究资金支持。临床试验注册号：NCT04151667。
参考文献
Meads MB, Zhao X, Noyes DR, Sudalagunta P, Achille A, Zhang C, Renatino Canevarolo R, Silva M, Magaletti D, DeAvila D, Toska S, Oates A, Lastorino D, Idiaquez DW, Song J, Sansil S, Yoder SJ, Grajales-Cruz AF, Blue BJ, Freeman CL, Kim J, Alsina M, Brayer J, Siqueira Silva A, Song X, Shain KH, Baz RC. 目标抗原和浆细胞表型是反应适应性Daratumumab治疗敏感性的关键因素。Blood. 2025 Sep 22:blood.2025029921. doi: 10.1182/blood.2025029921. Epub ahead of print. PMID: 40983035.
