Nhấn mạnh
• Ở trẻ em được cấy ghép sau thời gian ngắn mất thính lực nặng đến cực nặng, thính lực còn lại ở tai đối diện cho điểm nhận biết từ tốt hơn trong môi trường yên tĩnh đối với DĐMB so với các bạn sử dụng thiết bị hai bên (CI + máy trợ thính), nhưng lợi thế này giảm đáng kể trong tiếng ồn nền.
• Sự nhận biết ngôn ngữ chỉ với CI tương tự nhau giữa các nhóm; lợi ích song bên (kết hợp) tăng lên khi thời gian mất thính lực ngắn hơn và kinh nghiệm sử dụng CI lâu hơn, đặc biệt là trong môi trường yên tĩnh.
• Các biện pháp đánh giá ưu tiên không gian/thính giác phù hợp với sự bất đối xứng giữa hai tai: trẻ em bị DĐMB có xu hướng ưu tiên tai có thính lực hơn so với người dùng thiết bị hai bên, và sự ưu tiên này liên quan đến bên cấy ghép CI và thời điểm khởi phát.
Nền tảng
DĐMB trong tuổi thơ làm gián đoạn sự phát triển của thính giác song bên, gây khó khăn trong việc định vị âm thanh và làm xấu đi sự hiểu biết ngôn ngữ trong tiếng ồn nền. Trong lịch sử, các lựa chọn lâm sàng bao gồm hệ thống dẫn truyền tín hiệu qua tai đối diện (CROS) hoặc máy trợ thính thông thường khi có thính lực còn lại; gần đây, cấy ghép ốc tai (CI) ở tai điếc đã được sử dụng để phục hồi đầu vào song bên và thúc đẩy xử lý thính giác song bên. Các câu hỏi lâm sàng quan trọng là liệu trẻ em bị DĐMB có được lợi ích tương tự từ CI đơn bên so với người dùng thiết bị hai bên (CI ở một tai và máy trợ thính [HA] ở tai kia), cách thính lực còn lại ở tai có thính lực ảnh hưởng đến kết quả, và các yếu tố bệnh nhân nào dự đoán lợi ích song bên.
Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu này là một nghiên cứu nhóm quan sát bao gồm 185 trẻ em được cấy ghép ốc tai đơn bên sau thời gian ngắn mất thính lực nặng đến cực nặng (trung bình 1.9 năm, khoảng tứ phân vị 1.0–2.9). Độ tuổi trung bình khi cấy ghép là 5.3 tuổi (khoảng tứ phân vị 3.1–10.6). Nhóm bao gồm 43 trẻ em bị DĐMB (tai đối diện có thính lực bình thường) và 142 người dùng thiết bị hai bên mà tai đối diện có mức độ mất thính lực nhẹ đến vừa (n = 39; PTA trung bình 48.8 dB HL) hoặc nặng đến cực nặng (n = 103; PTA trung bình 80.0 dB HL).
Sự nhận biết ngôn ngữ được đánh giá bằng các bài kiểm tra nhận biết từ trong môi trường yên tĩnh (n = 182; trung bình 2.8 buổi/người) và trong tiếng ồn nền cân nhắc về ngôn ngữ ở +10 dB SNR (n = 109; trung bình 2.0 buổi/người). Giải phóng mặt nạ không gian (SRM), một biện pháp đánh giá lợi ích từ sự phân cách không gian giữa mục tiêu và mặt nạ, được thu thập trong một tập con (n = 78; trung bình 1.6 buổi/người). Điểm số được báo cáo bằng đơn vị cung sin hợp lý (RAU) để ổn định phương sai cho dữ liệu phần trăm đúng. Phân tích so sánh thính lực tai có thính lực, CI đơn, và hiệu suất song bên giữa các nhóm và xem xét các yếu tố dự đoán bao gồm thời gian mất thính lực, kinh nghiệm sử dụng CI, thời điểm khởi phát (trước hoặc sau khi nói), và bên cấy ghép.
Kết quả chính
1. Lợi thế của tai có thính lực trong môi trường yên tĩnh, giảm trong tiếng ồn
Trong môi trường yên tĩnh, trẻ em bị DĐMB có hiệu suất tốt hơn người dùng thiết bị hai bên khi nghe bằng tai có thính lực (p < 0.001). Điều này là do trẻ em bị DĐMB thường có ngưỡng thính lực gần bình thường ở tai có thính lực, trong khi các bạn sử dụng thiết bị hai bên thường có mức độ mất thính lực đo được hạn chế hiệu suất không hỗ trợ. Tuy nhiên, trong tiếng ồn nền +10 dB SNR, sự chênh lệch giữa các nhóm thu hẹp lại vì nhóm DĐMB cho thấy sự suy giảm đáng kể trong hiệu suất tai có thính lực trong tiếng ồn (sự chênh lệch trung bình giữa yên tĩnh và tiếng ồn = 27.3 RAU, độ lệch chuẩn 2.6; p < 0.001). Nói cách khác, một tai có thính lực bình thường hoặc gần bình thường có thể xử lý nghe trong môi trường yên tĩnh tốt, nhưng tiếng ồn phơi bày nhu cầu xử lý thính giác song bên mà một tai có thính lực đơn không thể đáp ứng đầy đủ.
2. Hiệu suất CI đơn tương tự giữa các nhóm
Khi thử nghiệm với CI đơn, điểm số nhận biết từ không có sự khác biệt đáng kể giữa trẻ em bị DĐMB và hai nhóm phụ sử dụng thiết bị hai bên (p > 0.05) trong cả môi trường yên tĩnh và tiếng ồn. Điều này cho thấy đóng góp của tai được cấy ghép vào việc nhận biết ngôn ngữ một bên tương đương nhau, bất kể mức độ thính lực còn lại ở tai đối diện, ít nhất là trong nhóm trẻ em này và với các thiết bị và phạm vi kinh nghiệm được thử nghiệm.
3. Bất đối xứng giữa hai tai và lợi ích song bên
Bất đối xứng giữa hai tai (thính lực tai có thính lực trừ thính lực tai CI) trong môi trường yên tĩnh có lợi cho tai có thính lực ở trẻ em bị DĐMB (trung bình 30.7 RAU, độ lệch chuẩn 29.1), trong khi người dùng thiết bị hai bên bất đối xứng về phía tai CI (bất đối xứng trung bình -5.25 RAU cho mất thính lực nhẹ đến vừa và -27.2 RAU cho mất thính lực nặng đến cực nặng), phản ánh lợi ích CI lớn hơn tương đối khi tai có thính lực bị tổn thương. Lợi ích song bên được đo (hiệu suất với cả hai tai so với tai tốt hơn) nhỏ nhất ở nhóm DĐMB trong môi trường yên tĩnh (p < 0.01), chỉ ra rằng lợi ích tăng thêm từ việc thêm CI vào một tai có thính lực tốt trong điều kiện nghe yên tĩnh là nhỏ.
Trong tiếng ồn, sự khác biệt giữa các nhóm về bất đối xứng và lợi ích song bên ít rõ ràng hơn; sự khác biệt thống kê đáng kể chỉ được quan sát giữa nhóm DĐMB và nhóm sử dụng thiết bị hai bên mất thính lực nặng đến cực nặng (p = 0.02 cho bất đối xứng giữa hai tai; p = 0.03 cho lợi ích song bên). Điều này nhấn mạnh rằng điều kiện tiếng ồn khác biệt tiết lộ giá trị của đầu vào song bên và có thể giảm lợi thế biểu kiến của một tai có thính lực bình thường.
4. Các yếu tố dự đoán: thời gian mất thính lực và kinh nghiệm sử dụng CI
Thời gian mất thính lực ngắn hơn trước khi cấy ghép và kinh nghiệm sử dụng CI lâu hơn dự đoán bất đối xứng ít hơn về phía tai có thính lực và lợi ích song bên lớn hơn trong môi trường yên tĩnh (p < 0.01 và p = 0.01, lần lượt). Những tác động này không được quan sát trong tiếng ồn. Kết quả này hỗ trợ giải thích về sự phát triển và khả năng thích ứng: phục hồi đầu vào cho tai điếc sớm hơn và kích thích song bên bền vững thúc đẩy hiệu suất đối xứng hơn và tích hợp CI tốt hơn vào nghe hàng ngày.
5. Ưu tiên không gian/thính giác phù hợp với bất đối xứng hiệu suất
Dữ liệu giải phóng mặt nạ không gian (SRM), chỉ ra lợi ích từ sự phân cách không gian và ưu tiên tai, có mối tương quan với bất đối xứng giữa hai tai trong môi trường yên tĩnh (p = 0.01). Trẻ em bị DĐMB có xu hướng ưu tiên tai có thính lực nhiều hơn so với người dùng thiết bị hai bên (p < 0.01). Ưu tiên thính giác cũng lớn hơn ở trẻ em có khởi phát sau khi nói và được cấy ghép bên trái thay vì bên phải (p = 0.04), một hiệu ứng định hướng thú vị có thể liên quan đến thuận tay, sự định vị ngôn ngữ, hoặc thiên lệch lựa chọn lâm sàng và cần được nghiên cứu thêm.
Giải thích lâm sàng và ý nghĩa
Nghiên cứu này cung cấp những thông tin thực tế hữu ích cho việc tư vấn gia đình và lập kế hoạch quản lý cho trẻ em bị mất thính lực nặng đến cực nặng một bên đang xem xét CI. Các thông điệp chính:
• Đặt kỳ vọng: Đối với trẻ em bị DĐMB giữ thính lực gần bình thường ở tai đối diện, tai có thính lực thường cung cấp sự nhận biết ngôn ngữ trong môi trường yên tĩnh xuất sắc; do đó, lợi ích song bên từ việc thêm CI có thể khiêm tốn trong môi trường yên tĩnh nhưng có ý nghĩa hơn trong các tình huống thực tế ồn ào, nơi xử lý thính giác song bên hỗ trợ phân tách và định vị ngôn ngữ.
• Thời gian rất quan trọng: Thời gian mất thính lực ngắn hơn trước khi cấy ghép và kinh nghiệm sử dụng CI lâu hơn có liên quan đến hiệu suất đối xứng hơn và lợi ích song bên lớn hơn. Việc đánh giá sớm và cấy ghép kịp thời nên được thảo luận như một chiến lược để tối đa hóa sự phát triển thính giác và tích hợp song bên.
• CI đơn rất mạnh mẽ: Hiệu suất CI đơn tương tự giữa các nhóm cho thấy kết quả từ bên được cấy ghép không được xác định đáng kể bởi mức độ thính lực còn lại ở tai đối diện — một điểm quan trọng khi so sánh kết quả mong đợi giữa các ứng viên DĐMB và sử dụng thiết bị hai bên.
• Tập trung vào phục hồi chức năng: Vì nhóm DĐMB cho thấy sự suy giảm đáng kể trong tiếng ồn với tai có thính lực và lợi ích song bên nhỏ hơn trong môi trường yên tĩnh, phục hồi chức năng nên nhấn mạnh kỹ năng nghe trong thực tế, đào tạo thính giác không gian, và tối ưu hóa lập trình thiết bị và phù hợp máy trợ thính cho người dùng thiết bị hai bên để tối đa hóa đầu vào bổ sung.
Bình luận chuyên gia và hạn chế
Nghiên cứu của Bartels et al. (Ear Hear. 2025) bổ sung dữ liệu quý giá từ một nhóm lớn vào tài liệu DĐMB nhi khoa. Điểm mạnh bao gồm mẫu lớn, phân tích nhóm phụ theo trạng thái thính lực đối diện, và các biện pháp khách quan về lợi ích không gian. Tuy nhiên, cần xem xét các hạn chế khi áp dụng kết quả:
• Thiết kế quan sát: Là một nhóm không ngẫu nhiên, các thiên lệch lựa chọn và các yếu tố nhiễu chưa được đo lường (ví dụ, nguyên nhân, các yếu tố nhận thức, cường độ phục hồi chức năng, chất lượng phù hợp máy trợ thính, các yếu tố kinh tế-xã hội) có thể ảnh hưởng đến kết quả.
• Biến số kết quả: Các điểm cuối chính là nhận biết từ trong môi trường yên tĩnh và ở một SNR duy nhất (+10 dB). Nghe trong thực tế liên quan đến một loạt các SNR và các mặt nạ phức tạp; các biện pháp bổ sung (kiểm tra câu, nhiệm vụ định vị, đánh giá sinh thái) sẽ làm phong phú thêm việc diễn giải.
• Độ đồng nhất: Nhóm sử dụng thiết bị hai bên bao gồm một loạt các ngưỡng thính lực đối diện; mức độ và cấu hình thính lực còn lại, tính nhất quán sử dụng máy trợ thính, và thính lực hỗ trợ không được mô tả đầy đủ trong bản tóm tắt nhưng là các điều chỉnh quan trọng của kết quả sử dụng thiết bị hai bên.
• Thời gian theo dõi và thời đại thiết bị: Độ tuổi trung bình khi cấy ghép là 5.3 tuổi, nhưng kinh nghiệm sử dụng CI cá nhân khác nhau; theo dõi dài hạn hơn là cần thiết để hiểu các xu hướng phát triển. Tiến bộ trong xử lý CI và công nghệ máy trợ thính theo thời gian có thể ảnh hưởng đến kết quả trong các nhóm nhiều năm.
Các khoảng trống nghiên cứu và thực hành
Các bước tiếp theo quan trọng bao gồm các nghiên cứu triển vọng, theo dõi dài hạn kết hợp các bài kiểm tra thính giác khách quan với kết quả thực tế (hiệu suất học thuật, thính giác không gian trong lớp học, các biện pháp chất lượng cuộc sống). Nghiên cứu so sánh CI sớm trong DĐMB với các chiến lược tăng cường đối diện với phù hợp máy trợ thính chuẩn sẽ giúp làm rõ chỉ định. Tối ưu hóa các giao thức phù hợp thiết bị hai bên để thúc đẩy sự hợp nhất song bên và giảm bất đối xứng giữa hai tai xứng đáng được nghiên cứu. Cuối cùng, các nghiên cứu thần kinh sinh lý và hình ảnh học có thể xác định các mẫu khả năng thích ứng vỏ não liên quan đến thời điểm cấy ghép và kinh nghiệm song bên.
Kết luận
Bartels và các cộng sự báo cáo rằng cấy ghép ốc tai đơn bên cung cấp các lợi ích đo lường được cho trẻ em bị DĐMB và người dùng thiết bị hai bên, nhưng các mô hình thay đổi theo điều kiện nghe và thời gian. Trong khi tai có thính lực thường chiếm ưu thế trong môi trường yên tĩnh đối với trẻ em bị DĐMB, tiếng ồn tiết lộ nhu cầu đầu vào song bên; việc cấy ghép sớm hơn và kinh nghiệm sử dụng CI lâu hơn làm giảm bất đối xứng và tăng lợi ích kết hợp từ cả hai tai. Những kết quả này ủng hộ việc xem xét chủ động CI cho DĐMB nhi khoa với việc giới thiệu sớm và tư vấn cá nhân về lợi ích mong đợi trong môi trường yên tĩnh và ồn ào.
Tài trợ và clinicaltrials.gov
Chi tiết tài trợ và đăng ký thử nghiệm không được cung cấp trong bản tóm tắt này. Vui lòng tham khảo bản công bố gốc để biết các tiết lộ đầy đủ: Bartels H, Polonenko MJ, Negandhi J, Alemu R, Cushing SL, Papsin BC, Gordon KA. Ear Hear. 2025 Oct 23. doi: 10.1097/AUD.0000000000001723. PMID: 41128525.
Tham khảo
1. Bartels H, Polonenko MJ, Negandhi J, Alemu R, Cushing SL, Papsin BC, Gordon KA. Speech Perception Outcomes in Children With Single-Sided Deafness Receiving Unilateral Cochlear Implantation Compared to Bimodal Device Users. Ear Hear. 2025 Oct 23. doi: 10.1097/AUD.0000000000001723. Epub ahead of print. PMID: 41128525.
2. American Academy of Otolaryngology—Head and Neck Surgery Foundation. Clinical Practice Guideline: Cochlear Implants. Otolaryngol Head Neck Surg. 2019;160(1_suppl):S1–S42.
Hình ảnh AI
Hình ảnh thực tế của một đứa trẻ nhỏ ngồi trên đùi của một bác sĩ lâm sàng trong phòng khám thính giác, có thể nhìn thấy ốc tai cấy ghép phía sau tai, biểu đồ thính lực và sóng ngôn ngữ trong tiếng ồn mờ ảo ở nền; ánh sáng ấm áp, an tâm, bố cục lâm sàng nhưng tập trung vào con người.
