Nổi bật
- Liệu pháp kiểm soát nhịp sớm đáng kể giảm các biến cố tim mạch ở bệnh nhân rung nhỉ mới phát.
- Đái tháo đường và béo phì không làm giảm lợi ích hoặc độ an toàn của liệu pháp kiểm soát nhịp sớm ở nhóm này.
- Bệnh nhân bị béo phì và đái tháo đường có hồ sơ nguy cơ tim mạch cao hơn nhưng vẫn hưởng lợi tương tự từ can thiệp so với những người không mắc các tình trạng này.
Nền tảng nghiên cứu và Gánh nặng bệnh tật
Rung nhĩ (AF) là rối loạn nhịp tim kéo dài phổ biến nhất trên thế giới, liên quan đến nguy cơ tăng của đột quỵ, suy tim và tử vong. Sự tác động của các rối loạn chuyển hóa như béo phì và đái tháo đường làm phức tạp thêm chiến lược quản lý AF, làm tăng nguy cơ tim mạch. Cả béo phì và đái tháo đường đều góp phần vào sự tái tạo cấu trúc và điện của nhĩ, duy trì AF và tăng các kết quả tim mạch bất lợi. Với tỷ lệ mắc béo phì và đái tháo đường ngày càng tăng trên toàn cầu, việc hiểu rõ cách các tình trạng này ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị trong AF là rất quan trọng. Thử nghiệm EAST-AFNET 4 trước đây đã xác định rằng liệu pháp kiểm soát nhịp sớm, cùng với chống đông máu và quản lý các yếu tố nguy cơ, cải thiện các kết quả tim mạch so với chăm sóc thông thường ở bệnh nhân AF. Tuy nhiên, cách chỉ số khối cơ thể (BMI) phân loại béo phì và tình trạng đái tháo đường ảnh hưởng đến lợi ích này vẫn chưa rõ ràng, đại diện cho một khoảng trống kiến thức quan trọng cho việc chăm sóc lâm sàng cá nhân hóa.
Thiết kế Nghiên cứu
EAST-AFNET 4 là một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, mở nhãn, song song nhóm, do nhà nghiên cứu khởi xướng, được thực hiện tại 11 quốc gia châu Âu. Các đối tượng đủ tiêu chuẩn có AF sớm, được chẩn đoán trong vòng 12 tháng trước khi đăng ký, kèm theo các tình trạng tim mạch. Bệnh nhân được ngẫu nhiên phân vào nhóm nhận liệu pháp kiểm soát nhịp sớm—bao gồm thuốc chống loạn nhịp hoặc can thiệp đốt tần số được bắt đầu sớm sau khi chẩn đoán—hoặc nhóm chăm sóc thông thường tập trung vào quản lý triệu chứng mà không yêu cầu kiểm soát nhịp. Kết quả chính tổng hợp là tử vong tim mạch, đột quỵ, nhập viện vì suy tim, hoặc hội chứng vành cấp tính. Phân tích thứ cấp này sử dụng bộ dữ liệu cuối cùng đã được khóa (thực hiện năm 2024) áp dụng nguyên tắc điều trị theo ý định để đánh giá sự thay đổi hiệu quả điều trị theo BMI (béo phì được định nghĩa là BMI≥30) và tình trạng đái tháo đường.
Kết quả Chính
Tổng cộng 2776 bệnh nhân được bao gồm: 1086 bệnh nhân bị béo phì (BMI trung bình 34.5) và 1690 bệnh nhân không bị béo phì (BMI trung bình 25.9); 46.6% là nữ, tuổi trung bình tổng thể 70 tuổi. Bệnh nhân bị béo phì trẻ hơn (68 tuổi so với 72 tuổi) và thường có AF dai dẳng hoặc không cơn (31% so với 24%). Quan trọng là, điểm số CHA2DS2-VASc trung bình tương đương giữa nhóm béo phì và không béo phì (3.4 so với 3.3), cho thấy hồ sơ nguy cơ đột quỵ tương đương.
Về hiệu quả điều trị, kiểm soát nhịp sớm đáng kể giảm kết quả tổng hợp chính trong cả hai nhóm BMI với tỷ lệ nguy cơ (HR) là 0.69 (không cung cấp CI 95%) cho nhóm béo phì và 0.84 cho nhóm không béo phì, không có sự tương tác đáng kể (P cho tương tác=0.22) cho thấy lợi ích nhất quán qua các nhóm BMI.
Đối với đái tháo đường, 351 bệnh nhân bị đái tháo đường trẻ hơn (trung bình 69 tuổi) nhưng có điểm số CHA2DS2-VASc cao hơn (4.06 so với 3.11), phản ánh nguy cơ đột quỵ cơ bản cao hơn. Hiệu quả kiểm soát nhịp sớm tương đương bất kể tình trạng đái tháo đường: HR 0.77 (CI 95%, 0.57-1.05) cho bệnh nhân đái tháo đường và 0.78 (CI 95%, 0.64-0.96) cho bệnh nhân không bị đái tháo đường, không có sự tương tác đáng kể (P=0.93). Các kết quả an toàn, bao gồm các sự cố bất lợi, không khác biệt giữa nhóm bệnh nhân đái tháo đường và không bị đái tháo đường (18.2% so với 16.1%, P=0.99).
Những kết quả này xác nhận rằng liệu pháp kiểm soát nhịp sớm duy trì hiệu quả và độ an toàn của nó ở bệnh nhân AF bất kể tình trạng béo phì hoặc đái tháo đường.
Bình luận Chuyên gia
Phân tích thứ cấp của EAST-AFNET 4 cung cấp những hiểu biết lâm sàng liên quan đến việc quản lý AF ở các nhóm dân số có các bệnh lý chuyển hóa phổ biến. Do đái tháo đường và béo phì thường làm phức tạp thêm bệnh lý của AF thông qua việc tăng giãn nhĩ, viêm và xơ hóa, lo ngại tồn tại rằng các tình trạng này có thể làm giảm lợi ích của kiểm soát nhịp. Tuy nhiên, phân tích mạnh mẽ này, bao gồm các nhóm dân số đa dạng ở châu Âu và thiết kế ngẫu nhiên nghiêm ngặt, cho thấy kiểm soát nhịp sớm mang lại sự bảo vệ tim mạch ngang bằng qua các nhóm này.
Hướng dẫn hiện hành về AF nhấn mạnh các tiếp cận chăm sóc tích hợp bao gồm chống đông máu và quản lý các yếu tố nguy cơ đồng thời. Kết quả của nghiên cứu này củng cố kiểm soát nhịp sớm là liệu pháp nền tảng có thể được áp dụng rộng rãi mà không cần điều chỉnh cho BMI hoặc tình trạng đái tháo đường. Tuy nhiên, độ tuổi trẻ hơn và tỷ lệ cao hơn của AF dai dẳng ở bệnh nhân béo phì cần được khám phá thêm về các liên kết cơ chế và tối ưu hóa các chiến lược kiểm soát nhịp.
Hạn chế bao gồm thiết kế mở nhãn có thể gây ra thiên lệch, mặc dù việc đánh giá kết quả mù hóa giảm thiểu rủi ro này. Việc áp dụng rộng rãi cho các dân số ngoài châu Âu, hoặc cá nhân có chỉ số BMI cực đoan hoặc tình trạng kiểm soát đái tháo đường khác nhau, cần thận trọng. Nghiên cứu tiếp theo có thể khám phá các tác động chuyển hóa dài hạn của các can thiệp kiểm soát nhịp và lợi ích tiềm năng của giảm cân và tối ưu hóa đường huyết.
Kết luận
Phân tích thứ cấp từ thử nghiệm EAST-AFNET 4 chứng minh rằng liệu pháp kiểm soát nhịp sớm hiệu quả giảm các kết quả tim mạch chính ở bệnh nhân chẩn đoán mới mắc rung nhĩ, với hiệu quả và độ an toàn bền vững bất kể tình trạng béo phì hoặc đái tháo đường. Những kết quả này hỗ trợ việc triển khai rộng rãi kiểm soát nhịp sớm trong quản lý bệnh nhân AF, bao gồm cả những người mắc các bệnh lý chuyển hóa phổ biến. Tiếp tục tập trung vào đánh giá toàn diện rủi ro tim mạch và điều trị tích hợp vẫn là yếu tố quan trọng để tối ưu hóa kết quả bệnh nhân.
Tài liệu tham khảo
1. Metzner A, Willems S, Borof K, et al. Diabetes and Obesity and Treatment Effect of Early Rhythm Control vs Usual Care in Patients With Atrial Fibrillation: A Secondary Analysis of the EAST-AFNET 4 Randomized Clinical Trial. JAMA Cardiol. 2025 Sep 1;10(9):932-941. doi: 10.1001/jamacardio.2025.2374.
2. Kirchhof P, et al. Early Rhythm-Control Therapy in Patients with Atrial Fibrillation. N Engl J Med. 2020;383:1305-1316.
3. January CT, et al. 2019 AHA/ACC/HRS Focused Update of the 2014 Atrial Fibrillation Guideline. Circulation. 2019;140:e125-e151.
4. Lavie CJ, et al. Obesity and Atrial Fibrillation: Mechanistic, Epidemiologic, and Clinical Challenges. Prog Cardiovasc Dis. 2021;64:1-8.
