Nền tảng nghiên cứu và gánh nặng bệnh lý
Rung nhĩ (AF) là một rối loạn nhịp tim phổ biến ở người cao tuổi, làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ và các sự kiện huyết khối hệ thống. Các chất đối kháng vitamin K (VKAs), đặc biệt là warfarin, đã lâu nay là nền tảng của điều trị chống đông máu để phòng ngừa đột quỵ trong AF. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các chất chống đông máu uống trực tiếp (DOACs) đã đưa ra các lựa chọn thay thế có những lợi thế như ít hạn chế về chế độ ăn và tương tác thuốc. Dù có những lợi ích này, quyết định chuyển đổi bệnh nhân AF cao tuổi và yếu—đặc biệt là những người đã tiếp xúc với VKA trước đó—sang DOACs vẫn còn gây tranh cãi, do lo ngại về nguy cơ chảy máu, bệnh lý kèm theo và nhạy cảm về dược động học trong nhóm dễ bị tổn thương này. Các nghiên cứu trước đây như thử nghiệm FRAIL-AF đã đưa ra kết quả không rõ ràng, đòi hỏi đánh giá thêm bằng dữ liệu lâm sàng quy mô lớn.
Thiết kế nghiên cứu
Phân tích phụ COMBINE-AF tập hợp dữ liệu cấp bệnh nhân từ 71.683 bệnh nhân AF được đăng ký trong bốn thử nghiệm ngẫu nhiên đối chứng so sánh DOACs với warfarin. Tình trạng yếu được đánh giá một cách nghiêm ngặt bằng chỉ số yếu được thích ứng từ Mô hình Tích lũy Rockwood dựa trên 18 tình trạng liên quan đến tuổi tác; những bệnh nhân có điểm số trên mức trung bình được phân loại là yếu. Tập trung vào bệnh nhân cao tuổi (≥75 tuổi), yếu và có kinh nghiệm sử dụng VKA—5.913 cá nhân tạo thành nhóm phụ này. Nhóm đối chứng bao gồm 52.721 bệnh nhân không đáp ứng đủ ba tiêu chí (yếu, tuổi, kinh nghiệm VKA). Người tham gia được ngẫu nhiên hóa để nhận DOAC liều chuẩn (SD) hoặc warfarin, với các kết quả được theo dõi trong khoảng trung bình 27 tháng.
Các điểm cuối được xác định trước bao gồm:
– Đột quỵ hoặc sự kiện huyết khối hệ thống
– Sự kiện chảy máu lớn
– Tử vong
– Kết quả lâm sàng tổng hợp tích hợp các sự kiện trên
Kết quả chính
Trong số bệnh nhân AF cao tuổi, yếu và có kinh nghiệm sử dụng VKA, việc chuyển đổi sang DOAC liều chuẩn đã mang lại lợi ích lâm sàng đáng kể:
– Đột quỵ hoặc huyết khối hệ thống được giảm (Tỷ lệ nguy cơ [HR] 0.83) tương đương với bệnh nhân không đáp ứng đủ ba tiêu chí (HR 0.81), không có dị质性在治疗效果上 (P_interation = 0.75).
– 全因死亡率也略有下降 (HR 0.95)，与其它患者相似 (HR 0.91; P_interation = 0.54)。
– 在虚弱组中，主要出血事件在DOAC标准剂量和华法林之间没有显著差异 (HR 1.06 [95% CI: 0.90-1.25])，而在非虚弱/非老年人群中观察到了显著减少 (HR 0.82)。
– 致命性和颅内出血发生率在两组中使用DOAC标准剂量后显著降低，表明对危及生命的出血有改善的安全性。
– 相反，在虚弱的老年华法林经验患者中，胃肠道出血风险显著增加 (HR 1.83 [95% CI: 1.42-2.36])，比对照组 (HR 1.23) 更多。
– 净临床结果显示，在虚弱的老年华法林经验组中，DOAC标准剂量和华法林的结果相当 (HR 1.01)，但在不满足所有三个条件的患者中，DOAC标准剂量显著更有利 (HR 0.89)。
专家评论
COMBINE-AF分研究提供了令人信服的证据，支持在有VKAs经验的虚弱、老年AF患者中从华法林转换到DOAC标准剂量的战略。缺乏显著的异质性证实了治疗益处扩展到这些高风险亚组，这与DOACs的机制优势一致，包括更可预测的药代动力学和减少的颅内出血倾向。然而，观察到的胃肠道出血增加需要仔细选择患者并密切监测，特别是考虑到虚弱老年人群中常见的药物相互作用和胃肠道脆弱性。
局限性包括亚组分析的回顾性质和潜在的未测量混杂因素影响结果。然而，来自多个随机试验的稳健的患者级数据增强了结果的普遍性和有效性。当前指南强调个体化的抗凝策略；这些数据强化了仅凭虚弱和高龄不应排除使用DOACs，但强调了需要进行量身定制的风险效益评估。
结论
对于有VKAs经验的虚弱、老年AF患者，转换到DOAC标准剂量是一种合理的临床方法，可以减少卒中或系统性栓塞、致命性和颅内出血以及死亡率。尽管在这一人群中使用DOACs会增加胃肠道出血风险，但总体主要出血率和净临床结果仍与华法林相当。这些发现支持考虑使用DOAC标准剂量疗法以优化这一易感人群的抗凝治疗，提高卒中预防的有效性和安全性。
参考文献
Nicolau AM, Giugliano RP, Zimerman A, et al. Outcomes in Older Patients After Switching to a Newer Anticoagulant or Remaining on Warfarin: The COMBINE-AF Substudy. J Am Coll Cardiol. 2025;86(6):426-439. doi:10.1016/j.jacc.2025.05.060. PMID: 40769671.
