Nền tảng nghiên cứu và gánh nặng bệnh tật
Suy tim (HF) là một thách thức sức khỏe cộng đồng toàn cầu lớn, với tỷ lệ mắc ngày càng tăng, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Bệnh được phân loại lâm sàng thành suy tim với phân suất tống máu bảo tồn (HFpEF) và suy tim với phân suất tống máu giảm (HFrEF), phản ánh các bệnh lý và phương pháp điều trị khác nhau. Chức năng tâm thu, thường được đánh giá bằng phân suất tống máu buồng trái (LVEF), và chức năng tâm trương, thường được đo bằng tỷ lệ E/A qua van hai lá, thay đổi động theo thời gian lão hóa và tái cấu trúc tim. Sự tương tác giữa các chức năng này theo thời gian ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển các loại suy tim; tuy nhiên, các phân tích dọc tích hợp bắt kịp các quỹ đạo tâm thu và tâm trương đồng thời đã bị hạn chế. Việc xác định các quỹ đạo riêng biệt có thể tăng cường phân tầng nguy cơ và cung cấp các hiểu biết về cơ chế phát triển suy tim, hỗ trợ can thiệp sớm và khám phá điều trị.
Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp mô hình hóa quỹ đạo không tham số Bayes để cùng mô tả các quỹ đạo dọc của LVEF và tỷ lệ E/A ở giai đoạn cuối đời. Các quỹ đạo phát triển được suy ra từ 747 người tham gia Nghiên cứu Tim Jackson (JHS) đã trải qua ít nhất hai siêu âm tim từ năm 2000 đến 2019, bao gồm độ tuổi khoảng 65, 75 và 81 tuổi. Để mở rộng tính tổng quát và kiểm chứng khả năng dự đoán, mô hình quỹ đạo được áp dụng cho 4419 người tham gia từ Nghiên cứu Nguy cơ Xơ vữa Động mạch trong Cộng đồng (ARIC) dựa trên các biện pháp siêu âm tim tại một thời điểm duy nhất khoảng 75 tuổi. Kết quả suy tim mới phát sinh, được chia thành các loại HFpEF và HFrEF, được thu thập một cách tiền cứu. Các mô hình nguy cơ tỷ lệ Cox đa biến đánh giá mối liên hệ giữa sự thuộc quỹ đạo dự đoán và nguy cơ suy tim. Ngoài ra, phân tích proteom huyết tương bao gồm 4877 protein được sử dụng để xác định các protein liên quan đến các mẫu quỹ đạo cụ thể. Phân tích ngẫu nhiên Mendelian được sử dụng để khám phá các hiệu ứng nhân quả tiềm năng của các dấu hiệu protein này đối với LVEF và thể tích buồng trái.
Kết quả chính
Sáu quỹ đạo chức năng tim tích hợp riêng biệt đã xuất hiện:
- Hồng (50% tần suất): LVEF tăng dần với tỷ lệ E/A giảm theo thời gian, đại diện cho mô hình lão hóa bình thường.
- Xanh nhạt (17%): LVEF tăng dần với tỷ lệ E/A giảm dần từ từ.
- Đỏ (22%): Không tăng LVEF; chức năng tâm thu tương đối ổn định hoặc không cải thiện.
- Xanh đậm (4%): LVEF giảm dần, chỉ ra sự suy thoái tâm thu.
- Vàng cam (2%): LVEF giảm mạnh với tỷ lệ E/A tăng, đại diện cho sự suy thoái tâm thu kết hợp với rối loạn tâm trương.
- Xanh dương (4%): Tỷ lệ E/A tăng mặc dù LVEF tăng, gợi ý rối loạn tâm trương đơn độc hoặc nổi bật với sự cải thiện tâm thu được bảo tồn.
Trong nhóm thử nghiệm ARIC, các sự thuộc quỹ đạo này có liên quan khác nhau với các loại suy tim. Cụ thể, các nhóm đỏ và xanh đậm liên quan đến HFrEF mới phát sinh, chỉ ra sự suy thoái hoặc rối loạn tâm thu là yếu tố tiên quyết. Quỹ đạo xanh dương chỉ liên quan đến HFpEF, nhấn mạnh rối loạn tâm trương là yếu tố then chốt trong suy tim với phân suất tống máu bảo tồn. Quỹ đạo vàng cam cho thấy mối liên hệ đáng kể với cả HFpEF và HFrEF, phản ánh sự suy thoái kết hợp của chức năng tâm thu và tâm trương.
Quan trọng hơn, việc đưa sự thuộc quỹ đạo vào các mô hình dự đoán đã cải thiện khả năng phân biệt và phân tầng nguy cơ cho cả suy tim nói chung và HFpEF cụ thể. Điều này cho thấy giá trị lâm sàng bổ sung vượt quá các biện pháp chức năng tim tại một thời điểm duy nhất.
Phân tích proteom đã xác định 13 protein huyết tương có liên quan đáng kể đến các quỹ đạo tim. Phân tích ngẫu nhiên Mendelian đề xuất các hiệu ứng nhân quả tiềm năng của một tập con các protein này đối với LVEF và tái cấu trúc thể tích buồng trái, làm nổi bật các con đường sinh học mới có thể phục vụ như các mục tiêu điều trị hoặc dấu hiệu sinh học trong tương lai.
Bình luận chuyên gia
Sự ứng dụng của các phương pháp không tham số Bayes để cùng mô hình hóa các quỹ đạo chức năng tâm thu và tâm trương cung cấp góc nhìn tinh tế về quá trình lão hóa tim và nguy cơ suy tim vượt xa các phép đo tĩnh truyền thống. Việc xác định các kiểu quỹ đạo riêng biệt phù hợp với các thực thể lâm sàng đã biết củng cố sự dị质性，即HFpEF与HFrEF之间的病理生理差异。这种方法能够进行个性化风险预测，并突出心脏功能的时间动态，这对于及时干预至关重要。
大量蛋白质组学数据的整合增加了机制深度和转化潜力，指出了参与心肌重塑过程的可靶向分子。然而，应承认一些局限性。尽管研究人群具有多样性，但可能限制了对其他种族群体或较年轻个体的推广性。超声心动图测量（如E/A比值）可能会受到负荷条件和技术变异的影响，这可能会影响轨迹分类。未来的工作应在独立队列中验证这些轨迹，并探索干预措施对改变轨迹模式的影响。
结论
本研究通过在晚年定义综合的心脏收缩和舒张功能轨迹，从而区分预测HFpEF和HFrEF，推进了我们对心力衰竭发病机制的理解。贝叶斯建模提供了一种强大的工具，用于捕捉复杂的心脏纵向变化，增强风险分层并发现具有潜在因果作用的蛋白质生物标志物。将基于轨迹的评估纳入临床实践可以改善高危个体的早期识别，并指导精准医疗方法。需要进一步的研究来将这些发现转化为能够改变不良心脏轨迹并改善心力衰竭结果的治疗策略。
参考文献
Reimer Jensen AM, Ross JC, Arthur V, Hall ME, Matsushita K, Lennep B, Lutsey PL, Biering-Sørensen T, Shah AM. 综合的心脏收缩和舒张功能轨迹与心力衰竭保留射血分数和减少射血分数的风险及蛋白质组谱相关。Eur J Heart Fail. 2025年9月2日。doi:10.1002/ejhf.70015。Epub提前发表。PMID: 40891821。
McDonagh TA, Metra M, Adamo M, 等. 2021 ESC急性与慢性心力衰竭诊断和治疗指南。Eur Heart J. 2021;42(36):3599-3726。
Borlaug BA, Paulus WJ. 射血分数保留的心力衰竭：病理生理、诊断和治疗。Eur Heart J. 2011;32(6):670-679。
Clerkin KJ, Gerber IL, Meadows C, 等. 蛋白质组学与心脏：心血管医学转化的新方向。Circulation. 2014;129(13):1342-1356。
